Παρασκευή 14 Μαΐου 2010

Εξαίφνης, εν ουδενί χρόνω, επισυμβαίνει η αλλαγή-Πλάτωνας - Παρμενίδης, 56. e.7


Ο ποδηλάτης ψάρεψε τη φράση από το περιοδικό Πάροδος, (λαμιώτικο περιοδικό με κουράγιο, αφού διαθέτει 440 ολόκληρες σελίδες σε σχήμα Α4, στη λογοτεχνία και, στο τεύχος 33-34 τουλάχιστον, κυρίως στην ποίηση)· την παραθέτει έτσι απομονωμένη (καίτοι ανήκει οργανικά στην κριτική της κυρίας Μαρίας Κουγιουμτζή για την ποιητική συλλογή με τίτλο Ωδή στο μάταιο του Ορέστη Αλεξάκη) , γιατί του φαίνεται ότι η φράση αυτή και η τυχόν επακόλουθη σκέψη μπορεί να απασχολήσει έναν άνθρωπο, επωφελώς, εφόσον το επιθυμεί, αν και όχι ευχάριστα υποχρεωτικά, επειδή, ασχέτως των άλλων, η αλλαγή θα περιλάβει και τον θάνατο· και, παρότι δεν είναι βεβαίως ποίηση, προσομοιάζει στην ποίηση, αφού το προνόμιο του αιφνιδιασμού το διεκδικεί η ποίηση ή οπωσδήποτε και η ποίηση. Αν αφαιρέσουμε το εν ουδενί χρόνω, η φράση χάνει την ανά ουδενί χρόνω ευστοχία της.

Μικρή υποσημείωση: Στον Δημόκριτο, το επίθετο ουδείς, ουδεμία, ουδέν ονομάζει το κενό και το άπειρο, στη δε αριθμητική, το μηδέν.

Αυτά μπορεί να τα σκεφτεί οποιοσδήποτε φιλοδοξεί να γράψει σ' ένα λογοτεχνικό είδος που άμα δεν διαθέτει πέραν της ηδονής την έκπληξιν και την κατάπληξιν (κατά τους Στωικούς τουλάχιστον), άμα σούρνεται λέγοντας τα ίδια και τα ίδια, δεν αξίζει και πολύ.

Ολόκληρο βέβαια το απόσπασμα του πλατωνικού διαλόγου, για να είμαστε ειλικρινείς, έχει ως ακολούθως:

Kαd τe ―ν δή, ε―περ ―στηκέ τε καd κινεΟται, μεταβάλλοι iν aφ\ eκάτερα -μόνως γaρ iν ο―τως aμφότερα ποιοΟ- μεταβάλλον δ\ aξαίφνης μεταβάλλει, καd ―τε μεταβάλλει, aν οeδενd χρόν―ω iν ε―η, οeδb κινοΟτ\ iν τότε, οeδ\ iν σταίη.

Και λέω «για να είμαστε ειλικρινείς» γιατί εδώ μιλάει ο Πλάτωνας, και υποκείμενο της πρότασης είναι μάλλον το «εν», που ενώ επιχειρεί τη μεταβολή, βρίσκεται στη στιγμή που μεταβάλλεται ξαφνικά· και τη στιγμή της μεταβολής δεν βρίσκεται σε κανένα χρονικό σημείο, γιατί τότε δεν θα μπορούσε ούτε να κινείται ούτε να στέκεται. Και ο ποδηλάτης μπορεί να είναι πλάνης αλλά όχι αστήρ, θυμίζει επίσης ότι ο Παρμενίδης είχε διαλέξει να εκθέτει τις ιδέες του σε έμμετρο λόγο (δακτυλικό εξάμετρο).

****************

«Εδώ γίνεται μια ποίηση μπορούμε να πούμε». Ειπώθηκε σε εκπομπή μαγειρικής της ΕΡΤ 3, όπου ο μεν άνδρας δήλωνε κατηγορηματικά έμπειρος μάγειρας, η δε γυναίκα κοιτούσε κατάπληκτη τη μεταβληθείσα εξαίφνης πίτσα ή μπουγάτσα -ο ποδηλάτης δεν νομίζει πως έχει σημασία- και ενθουσιώδης ανέκραξε «εδώ γίνεται μια ποίηση μπορούμε να πούμε». Σε άλλη εκπομπή άλλου καναλιού, ο συμπαθέστατος κύριος Μαμαλάκης ισχυρίστηκε, και θα έχει τους λόγους του ο άνθρωπος, ότι ο σεφ είναι «και γλύπτης και ζωγράφος», γιατί όχι και ποιητής και χορευτής και σκηνοθέτης και εικαστικός, προσθέτει ο ποδηλάτης;

Η υστεροφημία είναι ψέμα. Τίποτα δεν παγιώνεται ποτέ. Τα ίχνη, ακόμη και τα ίχνη του παρελθόντος, δεν παγιώνονται ποτέ. Νομίζουμε ότι υπάρχουν έργα τέχνης που έχουν κατακτήσει μια μονιμότητα, αλλά δεν είναι αλήθεια.

Αυτό το αισιόδοξο για όσους επενδύουν στο μέλλον το λέει ένας πράγματι γλύπτης, ο Αλμπέρτο Τζακομέττι, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον γάλλο δημοσιογράφο και συγγραφέα Αντρέ Παρινώ. Κι αυτό στο Πάροδος το ψάρεψε το Πεντάλ. Η συνέντευξη παρακολουθεί με τις συνήθεις σε τέτοιες περιπτώσεις ερωτήσεις τη βασανιστική πορεία ενός καλλιτέχνη προς το...; άγνωστο, αδιάγνωστο, ανυποχώρητα διαφεύγον. Ελα όμως που για κάποιο λόγο ζωγράφοι και γλύπτες (δεν θα πω εικαστικοί) όταν μιλάνε για την τέχνη τους καταφέρνουν να είναι ακριβέστεροι, ουσιαστικότεροι, οπωσδήποτε λιτότεροι, με λίγα λόγια περιορίζονται να εκφράσουν αυτό που έζησαν και υπέφεραν και όχι αυτό που ονειρεύονται ή νομίζουν πως δρασκέλησαν. Ισως γιατί δεν τους διακατέχει η αγωνία να εκφραστούν ποιητικά και δεν πέφτουν σε στερεότυπα σχήματα, ή σε «φιλοσοφικούς» αυτοσχεδιασμούς.

Γι' αυτό και ξανά ο πειρασμός της παράθεσης:

- Θέλετε να πείτε πως ο καλλιτέχνης είναι ένα μη φυσιολογικό ον;

- Ε, ναι! Κατά κάποιον τρόπο είναι μη φυσιολογικό να περνάς τον καιρό σου, όχι ζώντας, αλλά προσπαθώντας να αντιγράψεις ένα κεφάλι, να ακινητοποιείς επί πέντε χρόνια το ίδιο άτομο σε μια καρέκλα, προσπαθώντας κάθε βράδυ να το αντιγράψεις χωρίς να το πετυχαίνεις, κι εντούτοις να συνεχίζεις. Δεν πρόκειται για μια δραστηριότητα που μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε ακριβώς φυσιολογική. Πρέπει να ανήκεις σε κάποια κοινωνική ομάδα για να είναι αυτή η δραστηριότητα έστω αποδεκτή, αφού σε άλλες κοινωνικές ομάδες δεν θα μπορούν να την αποδεχτούν. Είναι μια άχρηστη δραστηριότητα για το σύνολο της κοινωνίας, μια καθαρά ατομική ικανοποίηση. Εξαιρετικά εγωιστική και, γι' αυτόν το λόγο, κατά βάθος σκληρή. Κάθε έργο τέχνης γεννιέται τελείως άνευ λόγου. Τελικά, όλος αυτός ο χρόνος που του αφιερώθηκε, όλες αυτές οι διάνοιες, όλη αυτή η εργασία στο επίπεδο του απολύτου, είναι άνευ λόγου, εκτός κι αν δεν είναι για εκείνη την άμεση αίσθηση της στιγμής, την οποία νιώθουμε επιχειρώντας να συλλάβουμε την πραγματικότητα. Και η περιπέτεια, η μεγάλη περιπέτεια, είναι να βλέπουμε να εμφανίζεται κάτι άγνωστο κάθε μέρα στο ίδιο πρόσωπο· αυτό είναι το μεγαλύτερο από όλα τα ταξίδια ανά τον κόσμο.

- Αυτός ο ορισμός συναντά την περιπέτεια του σοφού, εκείνου που θέλει να ανακαλύψει τη δομή του ατόμου ή τις αρχές των μαθηματικών.

- Αν εμμένουμε στη θέση να συλλάβουμε όσο το δυνατόν καλύτερα εκείνο που βλέπουμε, είτε επιδιδόμαστε στην επιστήμη είτε στην τέχνη, η διαδικασία είναι η ίδια. Ενας σοφός που εξειδικεύεται σ' οποιονδήποτε τομέα, όσο περισσότερα γνωρίζει γι' αυτόν, τόσο περισσότερα έχει να μάθει, και δεν πρέπει ποτέ ούτε να ελπίζει καν πως θα φτάσει στην απόλυτη γνώση. Η πλήρης γνώση θα ήταν άλλωστε ο ίδιος ο θάνατος. Η τέχνη και η επιστήμη είναι για να επιδιώκουμε να καταλάβουμε. Η αποτυχία και η επιτυχία είναι εντελώς δευτερεύουσες.

Εποχή κυνηγιού

Κάθε χρόνο εκατοντάδες «κυνηγοί» σπεύδουν στο νησί Δοκό και στα άλλα ερημονήσια που υπάγονται στην Υδρα (Σταυρονήσι, Αλεξανδρί, Τρίκερι, Βένιζα, Πιθιπιριέριζα, Στρογγυλό, Ντράπερι) που, μαζί με τον Δοκό, αποτελούν σπάνιο οικοσύστημα και τα τελευταία καταφύγια θηραμάτων του Σαρωνικού και του Μυρτώου πελάγους. Εκεί ζει και αναπαράγεται το σπάνιο ενδημικό είδος πέρδικας γκρέκα-γκρέκα. Από τα εκατοντάδες ζευγάρια ελάχιστα πια ζουν στο Δοκό και, το σπάνιο αυτό είδος, πολύτιμο για το οικοσύστημα της περιοχής, αργά ή γρήγορα θα εξαφανιστεί αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.

Η πιο χυδαία και βάναυση μορφή κυνηγιού είναι το ηλεκτρονικό κυνήγι. Μηχανήματα, που μιμούνται τη φωνή των ορτυκιών, τρυγονιών, κορυδαλλών, μελισσοφάγων, συκοφάγων, οδηγούν τα πουλιά στα πόδια των «κυνηγών». Και το χειρότερο; Τα πουλιά, προτού δολοφονηθούν, παρασυρμένα από τους υπέρηχους των ειδικών μαγνητοφώνων, αλλάζουν τους δρόμους που ακολουθούν εδώ και εκατομμύρια χρόνια, καθώς έρχονται στη χώρα μας από άλλους τόπους.

Αυτά ο ποδηλάτης τα πληροφορήθηκε από τον φιλότιμο και ακάματο Σύλλογο Οικολόγων Υδρας Η Υδραίισα Φώκια, και το ποίημα που ακολουθεί το έγραψε ο πρόεδρός του, ο Μανόλης Τσακίρης, έμπρακτα μετανοημένος κυνηγός. Χάριν και της μετάνοιας το παραθέτει.

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ

Εδώ και εκατομμύρια χρόνια

τα αποδημητικά πουλιά

διασχίζουν το φεγγάρι

χωρίς να το πονέσουν.

Είναι πουλιά της θάλασσας

αλαφροκόκκαλα, σπαθάτα.

πηγή: enet.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου