Στις φλέβες της όμορφης σαρανταπεντάχρονης ποιήτριας Ελένης Σικελιανός κυλάει αίμα ελληνικό. Είναι δισέγγονη του μεγάλου Έλληνα ποιητή Αγγελου Σικελιανού. Πατέρας ήταν ο ελευθεριακός ποιητής, μουσικός και γιατρός Τζον Πίτερ Στίβεν Σικελιανός (1945-2000).Ο Τζον είναι το δεύτερο παιδί από τα τέσσερα, που απέκτησε ο Γλαύκος (1909-1994) -μοναδικός γόνος του Αγγελου Σικελιανού και της Εύας Πάλμερ- από τον δεύτερο γάμο του. Η Ελένη Σικελιανός δεν μιλάει λέξη ελληνικά. Το έργο του προπάππου της το γνώρισε μέσα από τις αγγλόφωνες μεταφράσεις του Εντμουντ Κίλι και του Φίλιπ Σέραντ.
Ο πατέρας της, Τζον Σικελιανός, ήταν ένας αυτοκαταστροφικός χαρακτήρας, που την επηρέασε δημιουργικά, όπως φαίνεται από το σημαντικό έργο της «Το βιβλίο του Τζον» (εκδόσεις «City Lights»), ένα εκτενές αφηγηματικό ποίημα και ένα οδυνηρό ξεκαθάρισμα με τη μορφή του πατέρα. Ο Τζον Σικελιανός ήταν μία καταραμένη προσωπικότητα. Πέρασε μέσα από την αλητεία του αλκοόλ, των ναρκωτικών και, μάλιστα, δεν δίστασε να ζήσει επί μακρόν ως άστεγος. Στο έργο αυτό της Ελένης Σικελιανός η αφαίρεση της ποίησης συνυπάρχει με τη ζωντάνια του εξομολογητικού τόνου των επιστολών.
Η αμερικανική κριτική έχει υποδεχθεί θετικά και το φιλόδοξο στην πρόθεση και στο αποτέλεσμα έργο της «Το ποίημα της Καλιφόρνιας», στο οποίο αποπειράται να ξαναδιαβάσει την ιστορία και τον πολιτισμό της Αμερικής, μετά τον βίαιο αφανισμό των ιθαγενών. Η Σικελιανός αναζητεί να αρθρώσει έναν πρωτότυπο και σημερινό λόγο, που είναι διάστικτος από αναφορές στον Βιργίλιο, τον Δάντη, την ομηρική «Οδύσσεια», αλλά και σε πολιτιστικά σύμβολα, είδωλα και τάσεις της Αμερικής, όπως είναι ο Μάρλον Μπράντο, η Τζέιν Μάνσφιλντ, η ροκ μουσική.
Σπούδασε βιολογία και ωκεανογραφία, όμως, μετά το πέρας των σπουδών της, αφοσιώθηκε στην αγγλική και τη γαλλική φιλολογία. Στα είκοσί της αφήνει πίσω της την Αμερική και ταξιδεύει σ' όλο τον κόσμο - έζησε κατά διαστήματα σε Λονδίνο, Παρίσι, Αθήνα, Αγκυρα, Χάιφα και Νταρ ες Σαλάμ. Σήμερα διδάσκει δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ στο Κολοράντο και είναι παντρεμένη με τον Αμερικανό Λερντ Χαντ, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη, την Εύα.
Νιώθετε ως βάρος το όνομα ενός από τους μεγαλύτερους Ελληνες ποιητές; Εχετε μελετήσει το έργο του Σικελιανού;
«Δεν είναι για μένα βάρος, γιατί δεν είναι γνωστός στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν είχα γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα, θα ήταν δυσκολότερο. Φανταστείτε ότι ήταν δύσκολο για τον παππού μου, τον Γλαύκο -γιο του Αγγελου και της Εύας- που δεν ήταν καν ποιητής. Δυστυχώς, είμαι σε θέση να διαβάζω την ποίηση του προπάππου μου μόνο σε αγγλική μετάφραση και να βασίζομαι για να την καταλάβω στο λίγο που απομένει από το νόημα του πρωτότυπου».
Πόσα χρόνια πέρασαν για να διαμορφωθείτε ποιητικά και να βρείτε την προσωπική σας φωνή;
«Δεν μπορώ να γνωρίζω πότε βρίσκει κάποιος την προσωπική του ταυτότητα στην ποιητική του φωνή. Θέλω να επικαλεστώ τη ρήση του Αρθούρου Ρεμπό "Εγώ είμαι ένας άλλος". Ο κάθε ποιητής είναι τόσο πολλοί άνθρωποι, τόσο πολλές φωνές, και καθώς κατοικεί σε μία συλλογική γλώσσα, αναζητεί να δώσει το προσωπικό του στίγμα».
Σε ποια θέματα επιμένετε περισσότερο και γιατί;
«Υποθέτω ότι το πρώτο θέμα είναι η γλώσσα -η μουσική, η απόλαυση και οι παρερμηνείες της, οι δυνατότητες της αποδέσμευσής της από τις δομές και από τις έννοιες, που έχουμε δημιουργήσει γι' αυτήν. Προσπαθώ να μη θεωρώ δεδομένα την ανθρώπινη γλώσσα και τις εκφράσεις της πραγματικότητας. Μέσα από τον ιστό της γλώσσας, μου προκαλούνται κι άλλες ανησυχίες, σχετικά με την οικολογική κρίση, τη χαρά όλων των μορφών της ζωής και των οικοσυστημάτων, την καταδίκη των αδικιών, καθώς και τον θάνατο, τον χρόνο, τη νέα ζωή... Μ' ενδιαφέρουν και οι οικογενειακές ιστορίες και πώς συμβάλλουν αυτές στην έννοια του εαυτού».
Οι αμερικανικοί εκδοτικοί οίκοι ενδιαφέρονται να εκδώσουν ποιητικά βιβλία;
«Οι περισσότεροι από τους οίκους του συρμού είναι πολυεθνικές εταιρείες, για τις οποίες η βασική επιδίωξη είναι το κέρδος. Και δεδομένου ότι η ποίηση δεν αποφέρει οικονομικό όφελος, τείνει να περιοριστεί. Οποιες ποιητικές σειρές υπάρχουν σε μεγάλες εταιρείες είναι καρπός ενός ή δύο αφιερωμένων εκδοτών. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εκατοντάδες μη κερδοσκοπικοί εκδοτικοί οίκοι, πανεπιστημιακές εκδόσεις και περιοδικά αφιερωμένα στην ποίηση».
Μετά τον μοντερνισμό και τον μεταμοντερνισμό, πού μπορεί η ποίηση να ανακαλύψει το νέο της πρόσωπο;
«Νομίζω ότι ζούμε σε μια εποχή όπου όλα είναι υβρίδια, έτσι όλες οι μορφές και οι προσεγγίσεις είναι στη διάθεση του ποιητή. Ισως να έχουμε πραγματικά φτάσει στην εποχή όπου όλοι οι χρόνοι είναι την ίδια στιγμή παρόντες στο μυαλό μας. Τα τελευταία τρία βιβλία μου κινούνται μεταξύ ποίησης, φωτογραφίας, αφηγηματικής πρόζας, έρευνας και σχεδίων. Ενας αυξανόμενος αριθμός ποιητών φαίνεται ότι έχει βιώσει την εμπειρία της ρευστότητας του είδους. Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε την ψηφιακή εποχή και την υπερπληροφόρηση - έχουμε ήδη φτάσει σ' έναν κυβερνοχώρο μέσω των κινητών τηλεφώνων και των e-mails. Την ίδια στιγμή, εμφανίζεται το πεδίο των οικο-ποιητών ως μια απάντηση σε περιβαλλοντικές κρίσεις».
Θα μπορούσατε να ζήσετε χωρίς να γράφετε ποίηση;
«Όχι. Δεν θα μπορούσα καν να φανταστώ μια ζωή χωρίς να διαβάζω ποίηση».
Σε εποχές συνεχόμενης οικονομικής κρίσης, πιστεύετε ότι η ποίηση είναι μια καλή ευκαιρία για ενδοσκόπηση;
«Βεβαίως. Μας γυρίζει σε ορισμένες από τις βασικές απολαύσεις των αισθήσεων, του μυαλού και του πνεύματος, που δεν απαιτούν χρήματα. Σε μένα η ποίηση επιδρά τονωτικά σε οποιοδήποτε είδος κρίσης, ακόμη κι αν το ποίημα δεν έχει άμεση σχέση με την ίδια την κρίση. Διαθέτει μια καθαρότητα και μια στιβαρότητα, στην προσπάθειά της να μιλήσει πέρα από τις δυνατότητές της. Υπό αυτή την έννοια, το ποίημα είναι μια υπερβολή, που χρειάζεται φαντασία και χρόνο». *
Πηγή: Ελευθεροτυπία
Ο Τζόναθαν Κόου, μετά το "Τι ωραίο πλιάτσικο" 1994 (βραβείο καλύτερου ξένου βιβλίου στη Γαλλία), το "Σπίτι του ύπνου", 1997 (βραβείο Medicis στη Γαλλία), το "Η λέσχη των τιποτένιων", 2001 και το "Ο Κλειστός κύκλος", 2005, όπου αναφέρεται στη δεκαετία του 1980 και έπειτα, σχολιάζοντας έτσι την μετά Θάτσερ και Μπλερ εποχή και τις συνέπειες της στον κοινωνικό ιστό της Αγγλίας, εστιάζει τώρα τη ματιά του στις ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα στις σχέσεις μητέρας και κόρης και σε αυτό που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά όταν αυτές σημαδεύονται από την τραγική μοίρα της έλειψης της αγάπης στα παιδικά τους χρόνια.
