Πέθανε ο άνθρωπος που έκανε τα μαθηματικά λογοτεχνία .

ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ

O Ντένι Γκετζ, ο συγγραφέας του γνωστού μαθηματικού μυθιστορήματος «Το θεώρημα του παπαγάλου», πέθανε το περασμένο Σάββατο 24 Απριλίου σε ηλικία 69 ετών. Κάποτε τα μαθηματικά και η λογοτεχνία κατοικούσαν σε διαφορετικούς πλανήτες. Ο Ντένι Γκετζ τα πάντρεψε σε ένα μυθιστόρημα το οποίο αποτελεί το πιο δημοφιλές δείγμα του είδους που αποκαλείται «μαθηματική λογοτεχνία».

Γεννημένος το 1940 στο Σέριφ της Βορειοανατολι- κής Αλγερίας, ο Γκετζ ήταν μαθηματικός, ερευνητής, μάχιμος πανεπιστημιακός από τον Μάη του ΄68 ως τον θάνατό του, μυθιστοριογράφος και σεναριογράφος. Δίδαξε Ιστορία των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ρaris VΙΙΙ και είχε πάθος με τα μαθηματικά.

Οσοι τον γνώριζαν, λένε ότι προσπαθούσε διαρκώς να εφευρίσκει παιχνίδια και διασκεδαστικούς τρόπους για να τα διδάσκει σε ενηλίκους και παιδιά. Ο πιο γνωστός ήταν το μυθιστόρημά του «Το θεώρημα του παπαγάλου» (1998), το οποίο έγινε αμέσως διεθνές μπεστ σέλερ. Στα ελληνικά κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο, σε μετάφραση του μαθηματικού Τεύκρου Μιχαηλίδη (είναι επίσης ο συγγραφέας των μαθη ματικών μυθιστορημάτων «Πυθαγόρεια εγκλήματα» και «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού»), και έχει πουλήσει ως τώρα περίπου 75.000 αντίτυπα. Δημοφιλή στην Ελλάδα είναι και άλλα μυθιστορήματά του, όπως «Τα αστέρια της Βερενίκης», το «Μηδέν» και η «Η έπαυλη των ανδρών», με τις συνολικές πωλήσεις τους να φθάνουν στα 20.000 αντίτυπα.

Ο Γκετζ εκλαΐκευσε τα μαθηματικά και μύησε τους αναγνώστες σε 3.000

χρόνια Ιστορίας καθώς και σε βασικές έννοιές τους. Η αφήγησή του είναι τόσο απολαυστική ώστε οι αναγνώστες του παθιάζονται με τη λύση μιας εξίσωσης όσο και με τη διαλεύκανση ενός εγκλήματος. Αυτό ήταν: η μαθηματική λογοτεχνία έγινε μόδα σε κάθε χώρα. Ο Γκετζ ήταν επίσης ηθοποιός και γνωστός σεναριογράφος στη Γαλλία, όπου είχε τιμηθεί με το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου 1987 για την ταινία «Η τελευταία Παρασκευή του Σεπτέμβρη».

Στον επικήδειό του ο υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Φρεντερίκ Μιτεράν τον αποκάλεσε «διανοούμενο που είχε το χάρισμα να κάνει τα μυστήρια της πραγματικότητας προσπελάσιμα στους πολλούς».

πηγή: Το βήμα onLine

Ο Ιταλός συγγραφέας Αντ. Ταμπούκι, αναγορεύεται επίτιμος διδάκτωρ του ΑΠΘ.

Ως «ελάχιστη αναγνώριση της προσφοράς του στις ανθρωπιστικές σπουδές» το τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ αναγορεύει απόψε σε επίτιμο διδάκτορά του, τον Ιταλό συγγραφέα Αντόνιο Ταμπούκι. «Σκέπτομαι, μεταξύ άλλων, ότι οι Ευρωπαίοι που μπορούν να ξοδέψουν λίγα χρήματα για διακοπές θα έπρεπε φέτος να τα ξοδέψουν στην Ελλάδα. Αν δεν υπήρχε η Ελλάδα, δεν θα υπήρχε ο δυτικός πολιτισμός» φέρεται να δηλώνει ο Αντόνιο Ταμπούκι, πολυβραβευμένος και πολυμεταφρασμένος συγγραφέας και αρθρογράφος, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, στην καθημερινή (αντιπολιτευόμενη και ειδικά τον Μπερλουσκόνι) εφημερίδα «Il fatto Quotidiano» («καθημερινό Γεγονός»). Επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη για τρίτη φορά. Τον Οκτώβριο του 1997 (χρονιά κατά την οποία η πόλη ήταν η «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης») του είχε απονεμηθεί το ευρωπαϊκό βραβείο λογοτεχνίας «Αριστείον» για το έργο του «Ετσι ισχυρίζεται ο Περέιρα», που στη συνέχεια μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, και το 1999 για την παρουσίαση βιβλίων του. Ο τίτλος της αποψινής ομιλίας - αντιφώνησης μετά την αναγόρευση του Αντόνιο Ταμπούκι είναι «Το νήμα της Ανησυχίας. Μια διαδρομή στη λογοτεχνία του 20ου αιώνα από τον "Ανήσυχο" του Φερνάρντο Πεσόα στην "τύψη" του Κάρλο Εμίλιο Γκάντα, στην "οργή" του Παζολίνι». Γεννημένος στην Πίζα το 1943 ο Αντόνιο Ταμπούκι θεωρείται από τους πιο σημαντικούς και αντιπροσωπευτικούς συγγραφείς της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Λάτρης, τόσο της Πορτογαλίας, όσο και της γλώσσας της, δίδαξε πορτογαλική διάλεκτο και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Σιένα, καθώς και σε άλλα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου. Το 1975 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Piazza d'Italia» (Πιάτσα ντ' Ιτάλια). Επιμελήθηκε την ιταλική έκδοση του έργου του Πορτογάλου συγγραφέα Φερνάντο Πεσσόα, για τον οποίο έγραψε επίσης πολλά δοκίμια. Το 1994 εξέδωσε το βιβλίο με τίτλος «Έτσι ισχυρίζεται ο Περέϊρα», το οποίο απέσπασε τα βραβεία λογοτεχνίας «CAMPIELLO» και "VIAREGGIO" . Στην αποψινή τελετή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, τον τιμώμενο συγγραφέα θα προσφωνήσει ο πρόεδρος του τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου, καθηγητής Αντώνιος Τσοπάνογλου και η αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού, καθηγήτρια Αθανασία Τσατσάκου. Τον έπαινο (Laudatio) θα διαβάσει η αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Ζωγραφία Ζωγραφίδου για να ακολουθήσει η αντιφώνηση και ομιλία του κ. Ταμπούκι.

© 2010 ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ - ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Εξαίφνης, εν ουδενί χρόνω, επισυμβαίνει η αλλαγή-Πλάτωνας - Παρμενίδης, 56. e.7

Από τη Μαρία Λαϊνά

Ο ποδηλάτης ψάρεψε τη φράση από το περιοδικό Πάροδος, (λαμιώτικο περιοδικό με κουράγιο, αφού διαθέτει 440 ολόκληρες σελίδες σε σχήμα Α4, στη λογοτεχνία και, στο τεύχος 33-34 τουλάχιστον, κυρίως στην ποίηση)· την παραθέτει έτσι απομονωμένη (καίτοι ανήκει οργανικά στην κριτική της κυρίας Μαρίας Κουγιουμτζή για την ποιητική συλλογή με τίτλο Ωδή στο μάταιο του Ορέστη Αλεξάκη) , γιατί του φαίνεται ότι η φράση αυτή και η τυχόν επακόλουθη σκέψη μπορεί να απασχολήσει έναν άνθρωπο, επωφελώς, εφόσον το επιθυμεί, αν και όχι ευχάριστα υποχρεωτικά, επειδή, ασχέτως των άλλων, η αλλαγή θα περιλάβει και τον θάνατο· και, παρότι δεν είναι βεβαίως ποίηση, προσομοιάζει στην ποίηση, αφού το προνόμιο του αιφνιδιασμού το διεκδικεί η ποίηση ή οπωσδήποτε και η ποίηση. Αν αφαιρέσουμε το εν ουδενί χρόνω, η φράση χάνει την ανά ουδενί χρόνω ευστοχία της.

Μικρή υποσημείωση: Στον Δημόκριτο, το επίθετο ουδείς, ουδεμία, ουδέν ονομάζει το κενό και το άπειρο, στη δε αριθμητική, το μηδέν.

Αυτά μπορεί να τα σκεφτεί οποιοσδήποτε φιλοδοξεί να γράψει σ' ένα λογοτεχνικό είδος που άμα δεν διαθέτει πέραν της ηδονής την έκπληξιν και την κατάπληξιν (κατά τους Στωικούς τουλάχιστον), άμα σούρνεται λέγοντας τα ίδια και τα ίδια, δεν αξίζει και πολύ.

Ολόκληρο βέβαια το απόσπασμα του πλατωνικού διαλόγου, για να είμαστε ειλικρινείς, έχει ως ακολούθως:

Kαd τe ―ν δή, ε―περ ―στηκέ τε καd κινεΟται, μεταβάλλοι iν aφ\ eκάτερα -μόνως γaρ iν ο―τως aμφότερα ποιοΟ- μεταβάλλον δ\ aξαίφνης μεταβάλλει, καd ―τε μεταβάλλει, aν οeδενd χρόν―ω iν ε―η, οeδb κινοΟτ\ iν τότε, οeδ\ iν σταίη.

Και λέω «για να είμαστε ειλικρινείς» γιατί εδώ μιλάει ο Πλάτωνας, και υποκείμενο της πρότασης είναι μάλλον το «εν», που ενώ επιχειρεί τη μεταβολή, βρίσκεται στη στιγμή που μεταβάλλεται ξαφνικά· και τη στιγμή της μεταβολής δεν βρίσκεται σε κανένα χρονικό σημείο, γιατί τότε δεν θα μπορούσε ούτε να κινείται ούτε να στέκεται. Και ο ποδηλάτης μπορεί να είναι πλάνης αλλά όχι αστήρ, θυμίζει επίσης ότι ο Παρμενίδης είχε διαλέξει να εκθέτει τις ιδέες του σε έμμετρο λόγο (δακτυλικό εξάμετρο).

****************

«Εδώ γίνεται μια ποίηση μπορούμε να πούμε». Ειπώθηκε σε εκπομπή μαγειρικής της ΕΡΤ 3, όπου ο μεν άνδρας δήλωνε κατηγορηματικά έμπειρος μάγειρας, η δε γυναίκα κοιτούσε κατάπληκτη τη μεταβληθείσα εξαίφνης πίτσα ή μπουγάτσα -ο ποδηλάτης δεν νομίζει πως έχει σημασία- και ενθουσιώδης ανέκραξε «εδώ γίνεται μια ποίηση μπορούμε να πούμε». Σε άλλη εκπομπή άλλου καναλιού, ο συμπαθέστατος κύριος Μαμαλάκης ισχυρίστηκε, και θα έχει τους λόγους του ο άνθρωπος, ότι ο σεφ είναι «και γλύπτης και ζωγράφος», γιατί όχι και ποιητής και χορευτής και σκηνοθέτης και εικαστικός, προσθέτει ο ποδηλάτης;

Η υστεροφημία είναι ψέμα. Τίποτα δεν παγιώνεται ποτέ. Τα ίχνη, ακόμη και τα ίχνη του παρελθόντος, δεν παγιώνονται ποτέ. Νομίζουμε ότι υπάρχουν έργα τέχνης που έχουν κατακτήσει μια μονιμότητα, αλλά δεν είναι αλήθεια.

Αυτό το αισιόδοξο για όσους επενδύουν στο μέλλον το λέει ένας πράγματι γλύπτης, ο Αλμπέρτο Τζακομέττι, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον γάλλο δημοσιογράφο και συγγραφέα Αντρέ Παρινώ. Κι αυτό στο Πάροδος το ψάρεψε το Πεντάλ. Η συνέντευξη παρακολουθεί με τις συνήθεις σε τέτοιες περιπτώσεις ερωτήσεις τη βασανιστική πορεία ενός καλλιτέχνη προς το...; άγνωστο, αδιάγνωστο, ανυποχώρητα διαφεύγον. Ελα όμως που για κάποιο λόγο ζωγράφοι και γλύπτες (δεν θα πω εικαστικοί) όταν μιλάνε για την τέχνη τους καταφέρνουν να είναι ακριβέστεροι, ουσιαστικότεροι, οπωσδήποτε λιτότεροι, με λίγα λόγια περιορίζονται να εκφράσουν αυτό που έζησαν και υπέφεραν και όχι αυτό που ονειρεύονται ή νομίζουν πως δρασκέλησαν. Ισως γιατί δεν τους διακατέχει η αγωνία να εκφραστούν ποιητικά και δεν πέφτουν σε στερεότυπα σχήματα, ή σε «φιλοσοφικούς» αυτοσχεδιασμούς.

Γι' αυτό και ξανά ο πειρασμός της παράθεσης:

- Θέλετε να πείτε πως ο καλλιτέχνης είναι ένα μη φυσιολογικό ον;

- Ε, ναι! Κατά κάποιον τρόπο είναι μη φυσιολογικό να περνάς τον καιρό σου, όχι ζώντας, αλλά προσπαθώντας να αντιγράψεις ένα κεφάλι, να ακινητοποιείς επί πέντε χρόνια το ίδιο άτομο σε μια καρέκλα, προσπαθώντας κάθε βράδυ να το αντιγράψεις χωρίς να το πετυχαίνεις, κι εντούτοις να συνεχίζεις. Δεν πρόκειται για μια δραστηριότητα που μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε ακριβώς φυσιολογική. Πρέπει να ανήκεις σε κάποια κοινωνική ομάδα για να είναι αυτή η δραστηριότητα έστω αποδεκτή, αφού σε άλλες κοινωνικές ομάδες δεν θα μπορούν να την αποδεχτούν. Είναι μια άχρηστη δραστηριότητα για το σύνολο της κοινωνίας, μια καθαρά ατομική ικανοποίηση. Εξαιρετικά εγωιστική και, γι' αυτόν το λόγο, κατά βάθος σκληρή. Κάθε έργο τέχνης γεννιέται τελείως άνευ λόγου. Τελικά, όλος αυτός ο χρόνος που του αφιερώθηκε, όλες αυτές οι διάνοιες, όλη αυτή η εργασία στο επίπεδο του απολύτου, είναι άνευ λόγου, εκτός κι αν δεν είναι για εκείνη την άμεση αίσθηση της στιγμής, την οποία νιώθουμε επιχειρώντας να συλλάβουμε την πραγματικότητα. Και η περιπέτεια, η μεγάλη περιπέτεια, είναι να βλέπουμε να εμφανίζεται κάτι άγνωστο κάθε μέρα στο ίδιο πρόσωπο· αυτό είναι το μεγαλύτερο από όλα τα ταξίδια ανά τον κόσμο.

- Αυτός ο ορισμός συναντά την περιπέτεια του σοφού, εκείνου που θέλει να ανακαλύψει τη δομή του ατόμου ή τις αρχές των μαθηματικών.

- Αν εμμένουμε στη θέση να συλλάβουμε όσο το δυνατόν καλύτερα εκείνο που βλέπουμε, είτε επιδιδόμαστε στην επιστήμη είτε στην τέχνη, η διαδικασία είναι η ίδια. Ενας σοφός που εξειδικεύεται σ' οποιονδήποτε τομέα, όσο περισσότερα γνωρίζει γι' αυτόν, τόσο περισσότερα έχει να μάθει, και δεν πρέπει ποτέ ούτε να ελπίζει καν πως θα φτάσει στην απόλυτη γνώση. Η πλήρης γνώση θα ήταν άλλωστε ο ίδιος ο θάνατος. Η τέχνη και η επιστήμη είναι για να επιδιώκουμε να καταλάβουμε. Η αποτυχία και η επιτυχία είναι εντελώς δευτερεύουσες.

Εποχή κυνηγιού

Κάθε χρόνο εκατοντάδες «κυνηγοί» σπεύδουν στο νησί Δοκό και στα άλλα ερημονήσια που υπάγονται στην Υδρα (Σταυρονήσι, Αλεξανδρί, Τρίκερι, Βένιζα, Πιθιπιριέριζα, Στρογγυλό, Ντράπερι) που, μαζί με τον Δοκό, αποτελούν σπάνιο οικοσύστημα και τα τελευταία καταφύγια θηραμάτων του Σαρωνικού και του Μυρτώου πελάγους. Εκεί ζει και αναπαράγεται το σπάνιο ενδημικό είδος πέρδικας γκρέκα-γκρέκα. Από τα εκατοντάδες ζευγάρια ελάχιστα πια ζουν στο Δοκό και, το σπάνιο αυτό είδος, πολύτιμο για το οικοσύστημα της περιοχής, αργά ή γρήγορα θα εξαφανιστεί αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.

Η πιο χυδαία και βάναυση μορφή κυνηγιού είναι το ηλεκτρονικό κυνήγι. Μηχανήματα, που μιμούνται τη φωνή των ορτυκιών, τρυγονιών, κορυδαλλών, μελισσοφάγων, συκοφάγων, οδηγούν τα πουλιά στα πόδια των «κυνηγών». Και το χειρότερο; Τα πουλιά, προτού δολοφονηθούν, παρασυρμένα από τους υπέρηχους των ειδικών μαγνητοφώνων, αλλάζουν τους δρόμους που ακολουθούν εδώ και εκατομμύρια χρόνια, καθώς έρχονται στη χώρα μας από άλλους τόπους.

Αυτά ο ποδηλάτης τα πληροφορήθηκε από τον φιλότιμο και ακάματο Σύλλογο Οικολόγων Υδρας Η Υδραίισα Φώκια, και το ποίημα που ακολουθεί το έγραψε ο πρόεδρός του, ο Μανόλης Τσακίρης, έμπρακτα μετανοημένος κυνηγός. Χάριν και της μετάνοιας το παραθέτει.

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ

Εδώ και εκατομμύρια χρόνια

τα αποδημητικά πουλιά

διασχίζουν το φεγγάρι

χωρίς να το πονέσουν.

Είναι πουλιά της θάλασσας

αλαφροκόκκαλα, σπαθάτα.

πηγή: enet.gr

Η ποίηση αντιστέκεται στην κρίση

Η ποίηση δεν είναι μόνο το άλλο πρόσωπο της υπερηφάνειας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Οδυσσέας Ελύτης, στο βιβλίο του Ανοιχτά Χαρτιά. Στις μέρες μας, σε καιρούς δηλαδή δύσκολους, μπορεί να αποτελέσει το άλλο πρόσωπο ενός αμήχανου και σαστισμένου ραδιοφωνικού κόσμου, που παρακολουθεί με απύθμενη αγωνία, μετρήσεις και ακροαματικότητες…

Κι αν κάποιοι το ξέρουν αυτό πολύ καλά, είναι σίγουρα οι ακροατές του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΑ. Εδώ και μήνες,συναντώνται καθημερινά με τον ελληνικό ποιητικό λόγο, μέσα από τις Εβδομάδες Ελλήνων Ποιητών, αφιερώματα που επιμελείται και παρουσιάζει ο γνωστός στιχουργός Κώστας Φασουλάς.

Ο πρώτος κύκλος αυτών των αφιερωμάτων περιελάμβανε 25 ποιητές. Μετά από απαίτηση των ακροατών του Τρίτου, οι Εβδομάδες Ελλήνων Ποιητών επαναλαμβάνονται. Στη σφαίρα των επαναλήψεων ο Μάιος ξεκίνησε με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, (Ο Α. Εμπειρίκος διαβάζει Εμπειρίκο).

Θα ακολουθήσουν ο Ανδρέας Κάλβος (διαβάζει ο Βασίλης Παπαβασιλείου), ο Γιώργος Σαραντάρης (διαβάζει η Εύα Κοταμανίδου) και ο Γιώργος Σεφέρης. (Ο Γ. Σεφέρης διαβάζει Σεφέρη).

«Η ποίηση ψάχνει για απαντήσεις, σε ερωτήματα που ακόμα δεν εχουνε τεθεί», γράφει ο Τίτος Πατρίκιος στο ποίημα του με τίτλο «Τα ομοιώματα και τα πράγματα». Σε μια εποχή με πολλά ερωτηματικά, τι πιο χρήσιμο από τον ποιητικό λόγο…

Οι ώρες μετάδοσης των εκπομπών είναι καθημερινά στις 10:00, στις 18:15 και στις 20:30. Κάθε Κυριακή στις 16:00, μεταδίδεται αφιέρωμα στον ποιητή που προηγήθηκε την εβδομάδα που πέρασε.

πηγή: Culture ana-mpa.gr